MEB'e sözleşmeli öğretmenlikte sözlü sınav şoku!

27 aralık 2021 tarihinde sözleşmeli öğretmenlik mülakatına bir adaya yazılı sınav notu 81,10 olmasına rağmen 55 verilmiştir.

Sözlü sınava katılan aday, hak ihlali olduğu gerekçesiyle Kamu Denetçiliği Kurumuna başvurmuştur.

Kurum yaptığı incelemede,
- İdarenin sözlü sınav öncesinde, sınav soruları ile birlikte cevap anahtarının hazırlanması,
- sorulan bilgi sorularına adayların verdiği yanıtlara ve kişisel niteliklerine göre yapılan değerlendirmede hangi komisyon üyesince hangi notun takdir edildiğinin tutanakta ayrı ayrı ve ‘gerekçeleriyle’ gösterilmesinin,
sözlü sınavın nesnelliği açısından aranan kriterlerden olduğunu belirtmiştir.

İdare tarafından gönderilen bilgi ve belgelerden sınav esnasında sorulacak soruların ve cevap anahtarının sınav öncesinde hazırlandığı, adaya sorulan soruların kayıt altına alındığı, komisyon üyelerince verilen puanların gerekçeleri ile tutanağa geçirildiği belirtilmiştir. Kamu Denetçiliği Kurumu bu açılardan bir hukuksuzluk görmemiştir.

Ancak, adaya sorulan sorulara adayca verilen cevapların tutanak ile kayıt altına alınmamasının hukuksuz olduğuna ve MEB'e bu konuda tavsiyede bulunulmasına karar vermiştir.

---------------

İşte 3 Ağustos 2022 tarihli karar

T.C.
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU (OMBUDSMANLIK)
SAYI : 2022/9819-S.22.15091 BAŞVURU NO : 2022/2961 KARAR TARİHİ : 03/08/2022
KISMEN TAVSİYE KISMEN RET KARARI
BAŞVURAN
BAŞVURUYA KONU İDARE : MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI
BAŞVURUNUN KONUSU : Sözleşmeli Öğretmen Sözlü Sınavı sonucuna itiraz hk.
BAŞVURU TARİHİ : 23/02/2022

I. BAŞVURANIN İDDİA VE TALEPLERİ
1. Kurumumuza yapılan başvuruda başvuran özetle, 2021 yılında girdiği KPSS'den 81,10 puan alarak
alanında (Sınıf Öğretmenliği) 683 ncü olduğunu, 2175 öğretmenin alımı yapılacağından atanması kesin diye beklerken 27 Aralık 2021'de açıklanan mülakat sonucunda puanının 55'e düşürüldüğünü öğrendiğini, mülakattan dört sorunun hepsine doğru cevap verdiğini, itiraz dilekçesini MEB'e gönderdiğini fakat hiç incelenmeden reddedildiğini, bugüne kadar adliyenin bile önünden geçmemişken hangi sebeple elendiğini bilmediğini, bir aydır bu haksızlıkla mücadele ettiğini belirterek atamasının yapılmasını talep etmektedir.

II. İDARENİN BAŞVURUYA İLİŞKİN AÇIKLAMALARI
2. Başvuruya konu iddialar hakkındaki bilgi ve belge talep yazımıza istinaden Milli Eğitim Bakanlığı tarafından gönderilen 11.04.2022 tarih ve sayılı cevabi yazıda özetle;
2.1. 'ün Kurumunuza yaptığı başvuruya ilişkin ilgi (a) yazınız incelenmiştir. Sözleşmeli Öğretmen Alımı Sözlü Sınavları 03.08.2016 tarihli 29790 sayılı Sözleşmeli Öğretmen İstihdamına İlişkin Yönetmelik ve Sözleşmeli Öğretmenliğe Başvuru ve Atama Duyurusu Kılavuzu hükümlerine uygun olarak gerçekleştirilmektedir.
2.2. Sözleşmeli Öğretmen İstihdamına İlişkin Yönetmelik'in; “Sözlü sınav komisyonunun oluşumu” başlıklı 9'uncu maddesinde “(1) (Değişik:RG-27/10/2017- 30223) Sözlü sınav komisyonu; Bakan veya görevlendireceği birim amiri tarafından Bakanlık merkez ve taşra teşkilatında şube müdürü ve üstü unvanlı kadrolarda görev yapan personel arasından belirlenen bir başkan, iki asıl ve ihtiyaç duyulduğunda değerlendirilmek üzere iki yedek üyeden oluşur. Yedek üyeler, sınav merkezlerinde oluşturulan yedek üye
havuzundan görevlendirilir. İhtiyaç duyulması halinde üyelerden biri, Bakanlıkça, öğretmen adayı yetiştiren yükseköğretim kurumlarında görev yapan öğretim üyeleri arasından belirlenebilir. (2) Sözlü sınav komisyonu, üye tam sayısı ile toplanır. Asıl üyenin bulunmadığı toplantıya Komisyon başkanının çağrısı
üzerine yedek üye katılır. Başarı puanı, her üyenin verdiği puanın aritmetik ortalaması alınarak hesaplanır. (3) Gerek görülmesi hâlinde aynı usulle birden fazla sözlü sınav komisyonu kurulabilir. (4) Sözlü sınav komisyonu başkan ve üyeleri, boşanmış olsalar dahi eşlerinin, ikinci dereceye kadar (bu derece dâhil) kan ve kayın hısımlarının ve evlatlıklarının katıldığı sözlü sınavlarda görev alamaz. (5) Bakanlıkça, sözlü sınav merkezlerinde oluşturulan sözlü sınav komisyonlarının koordinasyonlarını sağlamak üzere Bakanlık merkez teşkilatı yöneticileri arasından görevlendirme yapılabilir. (6) Sözlü sınav komisyonunun sekretarya işlemleri, sınav merkezlerinin bulunduğu il millî eğitim müdürlüklerince yürütülür.” hükümleri ve Bakanlığımız Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğünün 15.10.2021 tarih ve 34745786 sayılı yazıları doğrultusunda, Valilik Makamının 20.10.2021 tarih ve sayılı olurları ile
İlimizde Komisyon kurulmuştur.
2.3. “Sözlü sınav komisyonunun görevleri” başlıklı 10'uncu maddesinde “(1) Sözlü sınav komisyonunun görevleri şunlardır: a) Sözlü sınavları, 11 inci maddede belirtilen konulardan Bakanlıkça hazırlanan ve sınav merkezlerine gönderilen sorular üzerinden yapmak ve değerlendirmek. b) Sözlü sınava ilişkin itirazları sonuçlandırmak. c) Sözlü sınava ilişkin diğer iş ve işlemlerin yürütülmesini sağlamak.”
2.4. “Sözlü sınav konuları ve ağırlıkları” başlıklı 11'inci maddesinde “(Değişik:RG-24/3/2018-30370) (1) Sözlü sınav konuları ve ağırlıkları şunlardır: a) Eğitim bilimleri ve genel kültür: %20, b) Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücü: %20, c) İletişim becerileri, özgüveni ve ikna kabiliyeti: %20, ç) Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı: %20, d)Topluluk önünde temsil yeteneği ve eğitimcilik nitelikleri: %20.” hükmü, “Sözlü sınav” başlıklı 12'nci maddesinde “(1) KPSS sonucunda her alan için oluşan puan sıralamasına göre en yüksek puan alandan başlamak üzere, alanlar için belirlenen kontenjan sayısının üç katı aday sözlü sınava çağrılır. Son sıradaki adayla aynı puana sahip olan adaylar da sözlü sınava çağrılır. (2) Sözlü sınav, Bakanlıkça sözlü sınav komisyonu oluşturulması öngörülen sözlü sınav merkezlerinde yapılır. (3) Sözlü sınava girmek isteyenler, tercihleri de dikkate alınarak belirlenen sözlü sınav merkezlerinden birinde sözlü sınava alınır. (4) Sözleşmeli öğretmenliğe atama için yapılacak sözlü sınava katılmaya hak kazanan adaylar, sözlü sınav komisyonunca yüz tam puan üzerinden değerlendirilir. Sözlü sınavda 60 ve üzerinde puan alanlar başarılı sayılır ve sözleşmeli öğretmenliğe atanmak üzere tercih yapma hakkına sahip olur. ” hükümlerine yer verilmiştir.
2.5. Yukarıda yer verilen Yönetmelik hükümleri uyarınca eğitim bilimleri ve genel kültür, bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücü, iletişim becerileri, özgüveni ve ikna kabiliyeti, bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı, topluluk önünde temsil yeteneği ve eğitimcilik nitelikleri olarak 5 ayrı başlık halinde düzenlenmiş olan değerlendirme kriterleri yönünden komisyon başkan ve üyelerince değerlendirilerek puan verilmekte, ayrı ayrı tutanak altına alınmakta, her bir komisyon üyesi tarafından ilgili tutanak imzalanmakta, bahse konu puanların aritmetik ortalamalarının alınması sonucunda tespit edilen puan tutanak altına alınarak komisyon başkanı ve üyeler tarafından imzalanmaktadır.
2.6. Nitekim başvuranın katıldığı sözlü sınav öncesinde, Bakanlığımız tarafından hazırlanan sistemde kayıtlı soru zarfı numaralarından birini Komisyon Başkanı tarafından adaydan seçmesini istemesi ile aday 5 nolu soru zarfı numarasını seçmiş, sözlü sınavın denetlenebilirliğinin sağlanması adına anılan Yönetmelik hükümleri doğrultusunda teşekkül etmiş sınav komisyonu tarafından sözlü sınav yapılmış, sorular sorulmuş (Sınava katılan her adaya, “Sözleşmeli Öğretmen Sözlü Sınav Değerlendirme Forumu'nda belirtilen 5 (beş) konu başlığını değerlendirecek şekilde kapalı zarfta konular ve ağırlıklarına uygun hazırlanmış olan 4 (dört) soru yöneltilmiştir.), sorulan soruların yer aldığı tutanak başvuran tarafından imzalanmış, soruya verilen cevaplar üyeler tarafından değerlendirilmiş, değerlendirmeye ilişkin olarak başvurana hangi komisyon üyesinin hangi notu takdir ettiği tutanakta yer almış, başvuranın muhakeme gücü, ifade yeteneği, fiziki görünümü, genel kültür gibi yönlerden sözlü
sınav usulüne uygun olarak yapılmış, değerlendirme formunda gerekçeli açıklamalar yapılmış, komisyon üyelerinin takdir yetkileri Yönetmelik'te düzenlenen usul kurallarına uygun olarak kullanılmıştır.
2.7. Türk hukuk düzeninde sözlü sınavların yapılış usulü yönünden, sözlü sınavların sesli ve görüntülü kayıtlarının alınacağına ilişkin genel bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu nedenle sözleşmeli öğretmen atanması amacıyla yapılan sözlü sınavlarda sesli ve görüntülü kayıtlar bulunmamaktadır. Ancak Bakanlığımız sözlü sınavların objektif şekilde yapılmasını ve sözlü sınavda başarısız sayılma işleminin yargısal denetimini sağlayacak altyapının tüm unsurlarıyla oluşturulmasını sağlayarak sözlü sınav işlemleri gerçekleştirilmektedir.
2.8. Sözlü sınava itiraz süreci (15.000 Sözleşmeli Öğretmen Atama Takvimi (2021 Eylül) takvimde belirtilen Sözlü Sınav Sonuçlarına İlişkin İtirazların Alınası 03-07.01.2022 tarihleri arasında itirazlar alınmış, ilgilinin 03.01.2022 tarihli başvurusuna 12.01.2022 tarih ve sayılı yazı ile cevap verilmiştir.
2.9. 03.08.2016 tarih ve 29790 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Sözleşmeli Öğretmen İstihdamına İlişkin Yönetmelik uyarınca yapılan sözlü sınav işlemlerinde başarısız sayılan kişilerce sözlü sınavın ve sözlü sınava karşı yapılan itirazın reddine ilişkin işlemlere karşı iptal davaları açılmakla birlikte idare mahkemeleri tarafından istisnai durumlar dışında açılan davalar reddedilmektedir.
2.10. Bakanlığımız tarafından kalkınmada birinci derecede öncelikli yörelerde olmak üzere Milli Eğitim Bakanlığının boş öğretmen norm kadrosu bulunan örgün ve yaygın eğitim kurumlarında 657 sayılı Kanun'un 4'üncü maddesinin (b) fıkrası kapsamında sözleşmeli öğretmen alımı yapılmıştır. Sözleşmeli Öğretmen Alımı Sözlü Sınavları 03.08.2016 tarihli 29790 sayılı Sözleşmeli Öğretmen İstihdamına İlişkin Yönetmelik ile bu yönetmeliğin 9'uncu maddesinin 1'inci fıkrasındaki değişikliği içeren 27.10.2017 tarihli 30223 sayılı ve 11'inci maddesinin 1'inci fıkrasındaki değişikliği içeren 24.03.2018 tarihli 30270 sayılı Yönetmelik hükümleri çerçevesinde belirlenen değerlendirme kriterlerine uygun olarak gerçekleştirilmektedir.
2.11. Sözlü sınavlar, geleceğimizi emanet edeceğimiz çocuklarımızı yetiştirmek üzere görev yapacak öğretmenlerin seçilmesi amacıyla yapılmaktadır. İşin ehlini seçerken sadece yazılı sınavda elde edilen başarı puanı yeterli değildir. Sözlü sınav, yazılı sınavı tamamlayıcı nitelikte, bilgi ve liyakati ölçmek, adayın mesleğe uygun yeteneğe ve kültürel birikime sahip olup olmadığını belirlemek amacıyla yapılmaktadır. Bu çerçevede sözlü sınavın temel amacı yazılı sınav yapılmak suretiyle nesnel bir biçimde tespit edilenler arasından en başarılı adaydan başlayarak en uygun olanların seçilmesidir. Sözlü sınava giren adayların iletişim becerileri, özgüveni, temsil yeteneği gibi gözlem ve kanaate dayalı kriterler yönünden yapılacak değerlendirmeler ancak sınav anında ve komisyon üyelerinin takdiri ile şekillenecek hususlardır. Bakanlığımız sözlü sınavların objektif şekilde yapılmasını ve sözlü sınavda başarısız sayılma işleminin yargısal denetimini sağlayacak altyapının tüm unsurlarıyla oluşturulmasını sağlayarak sözlü sınav işlemlerini yaptığı düşüldüğünden sözlü sınavlara yönelik şikayetlerin çözümü için bu aşamada yapılacak bir işlem bulunmadığı değerlendirilmektedir. Ayrıca ilgilinin sözlü sınav sonucuna itiraz başvurusu dışında idaremize herhangi bir başvurusu bulunmamaktadır. açıklamalarına yer verilmiştir.

III. İLGİLİ MEVZUAT
3. 2709 sayılı T.C. Anayasasının “Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı” başlıklı 74 üncü maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkrasında; “Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler.”,
4. 14/6/2012 tarihli ve 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun “Kurumun Görevi” başlıklı 5 inci maddesinin birinci fıkrasında; “Kurum, idarenin işleyişiyle ilgili şikâyet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevlidir.”,
5. 25/08/2011 tarihli ve 652 sayılı Özel Barınma Hizmeti Veren Kurumlar ve Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Ek 4 üncü maddesinde; “(1) Öncelikle kalkınmada birinci derecede öncelikli yörelerde olmak üzere Bakanlığın boş öğretmen norm kadrosu bulunan örgün ve yaygın eğitim kurumlarında 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4 üncü maddesinin (B) fıkrası kapsamında sözleşmeli öğretmen istihdam edilebilir.
(2) Sözleşmeli öğretmenler, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinde öngörülen genel şartlar ile öğretmen kadrosuna atanabilmek için aranan özel şartları taşıyanlardan Kamu Personel Seçme Sınavı puan sırasına konulmak kaydıyla alım yapılacak her bir pozisyonun üç katına kadar aday arasından Bakanlık tarafından yapılacak sözlü sınav başarı sırasına göre atanır. Sözleşmeli öğretmenliğe yapılan atama, sözleşmenin imzalanmasıyla geçerlilik kazanır. Sözleşme, imzalanmadan herhangi bir hak doğurmaz.
(...)
(7) Sözleşmeli öğretmenliğe atanacakların başvuruları, sözlü sınava alınacakların belirlenmesi, sözlü sınav konuları, sözlü sınavın usul ve esasları, atanmaları ve bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer hususlar Millî Eğitim Bakanlığınca yürürlüğe konulan yönetmelikle düzenlenir.”,
6. 03/08/2016 tarihli ve 29790 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Sözleşmeli Öğretmen İstihdamına İlişkin Yönetmeliğin,
6.1. “Sözlü sınav komisyonunun oluşumu” başlıklı 9 uncu maddesinde; “(1) Sözlü sınav komisyonu; Bakan veya görevlendireceği birim amiri tarafından Bakanlık merkez ve taşra teşkilatında şube müdürü ve üstü unvanlı kadrolarda görev yapan personel arasından belirlenen bir başkan, iki asıl ve ihtiyaç duyulduğunda değerlendirilmek üzere iki yedek üyeden oluşur. Yedek üyeler, sınav merkezlerinde oluşturulan yedek üye havuzundan görevlendirilir. İhtiyaç duyulması halinde üyelerden biri, Bakanlıkça, öğretmen adayı yetiştiren yükseköğretim kurumlarında görev yapan öğretim üyeleri arasından belirlenebilir.
(2) Sözlü sınav komisyonu, üye tam sayısı ile toplanır. Asıl üyenin bulunmadığı toplantıya Komisyon başkanının çağrısı üzerine yedek üye katılır. Başarı puanı, her üyenin verdiği puanın aritmetik ortalaması alınarak hesaplanır.
(3) Gerek görülmesi hâlinde aynı usulle birden fazla sözlü sınav komisyonu kurulabilir.
(4) Sözlü sınav komisyonu başkan ve üyeleri, boşanmış olsalar dahi eşlerinin, ikinci dereceye kadar (bu derece dâhil) kan ve kayın hısımlarının ve evlatlıklarının katıldığı sözlü sınavlarda görev alamaz.
(5) Bakanlıkça, sözlü sınav merkezlerinde oluşturulan sözlü sınav komisyonlarının koordinasyonlarını sağlamak üzere Bakanlık merkez teşkilatı yöneticileri arasından görevlendirme yapılabilir.
(6) Sözlü sınav komisyonunun sekretarya işlemleri, sınav merkezlerinin bulunduğu il millî
eğitim müdürlüklerince yürütülür.”
6.2. “Sözlü sınav konuları ve ağırlıkları” başlıklı 11 inci maddesinde, “(1) Sözlü sınav konuları ve ağırlıkları şunlardır:
a) Eğitim bilimleri ve genel kültür: %20,
b) Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücü: %20,
c) İletişim becerileri, özgüveni ve ikna kabiliyeti: %20,
ç) Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı: %20,
d) Topluluk önünde temsil yeteneği ve eğitimcilik nitelikleri: %20.”
6.3. “Sözlü sınav” başlıklı 12 nci maddesinde, “(1) KPSS sonucunda her alan için oluşan puan
sıralamasına göre en yüksek puan alandan başlamak üzere, alanlar için belirlenen kontenjan sayısının
üç katı aday sözlü sınava çağrılır. Son sıradaki adayla aynı puana sahip olan adaylar da sözlü sınava
çağrılır.
(2) Sözlü sınav, Bakanlıkça sözlü sınav komisyonu oluşturulması öngörülen sözlü sınav merkezlerinde yapılır.
(3) Sözlü sınava girmek isteyenler, tercihleri de dikkate alınarak belirlenen sözlü sınav merkezlerinden birinde sözlü sınava alınır.
(4) Sözleşmeli öğretmenliğe atama için yapılacak sözlü sınava katılmaya hak kazanan adaylar, sözlü sınav komisyonunca yüz tam puan üzerinden değerlendirilir. Sözlü sınavda 60 ve üzerinde puan alanlar başarılı sayılır ve sözleşmeli öğretmenliğe atanmak üzere tercih yapma hakkına sahip olur.”
6.4. “Sözlü sınav sonuçlarının ilanı ve itiraz” başlıklı 13 üncü maddesinde, “(1) Sözlü sınav sonuçları, tüm sınavların tamamlanmasını takiben duyuruda belirtilen süre içinde Bakanlıkça ilan edilir. (2) Sözlü sınav sonuçlarına, sonuçların açıklanmasını takiben duyuruda belirtilen süre içinde sınava girilen sınav merkezinin bulunduğu il millî eğitim müdürlüğüne itiraz edilebilir. Bu itirazlar sözlü sınav komisyonunca incelenerek oy çokluğu ile karara bağlanır. İtiraz sonuçları, ilgili il millî eğitim müdürlüklerince itiraz sahiplerine duyurulur.”,
hükümleri bulunmaktadır.

IV. KAMU DENETÇİSİ SADETTİN KALKAN'IN KAMU BAŞDENETÇİSİ'NE ÖNERİSİ
7. Başvuranın iddiaları, idarenin konu ile ilgili açıklamaları, ilgili mevzuat ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirilerek hazırlanan “Kısmi Tavsiye Kısmi Ret Kararı Önerisi” Kamu Başdenetçisi'ne sunulmuştur.

V. DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE
A. Hukuka, Hakkaniyete ve İnsan Haklarına Uygunluk Yönünden Değerlendirme
8. Başvuran 2021 yılında girdiği KPSS'den 81,10 puan alarak Sınıf Öğretmenliği alanında 683 ncü olduğunu, 2175 öğretmenin alımı yapılacağından atanması kesin diye beklerken 27 Aralık 2021'de açıklanan mülakat sonucunda puanının 55'e düşürüldüğünü öğrendiğini, mülakattan dört sorunun hepsine doğru cevap verdiğini, itiraz dilekçesini MEB'e gönderdiğini fakat hiç incelenmeden reddedildiğini, bugüne kadar adliyenin bile önünden geçmemişken hangi sebeple elendiğini bilmediğini, bir aydır bu haksızlıkla mücadele ettiğini belirterek atamasının yapılmasını talep etmektedir.
9. Kamu hizmetlerinin ehil ve yetişmiş kamu görevlileri eliyle yürütülmesi için yapılan sözlü sınavların, kariyer ve liyakat ilkelerine uygun, objektif ve aynı zamanda yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönünden denetime imkân tanıyacak şekilde yapılması, hukuk devleti ilkesinin bir gereğidir.
10. Milli Eğitim Bakanlığınca çıkarılan Sözleşmeli Öğretmen İstihdamına İlişkin Yönetmeliğin 11 inci maddesinde, adayların sözlü sınavda, bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücü, iletişim becerileri, özgüveni ve ikna kabiliyeti, bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı ile topluluk önünde temsil yeteneği ve eğitimcilik niteliklerinin belirli puanlar üzerinden değerlendirileceği belirtilmektedir.
11. Danıştay 2 nci Dairesinin 27/03/2017 tarihli ve E:2016/7249, K:2016/7249 sayılı Kararı'nda, sözlü sınavda “değerlendirme kriterlerinden bir kısmının somut bilgi ve belgeye dayandırılması zorunluluğu bulunmakta iken, bir kısmının gözlem ve kanaate dayalı olduğu açıktır. Bu düzenlemeye dayalı olarak yapılan ve davacının başarısız sayıldığı sınavda gözlem ve kanaate dayalı kriterler yönünden ilgilinin başarısız olarak değerlendirilmesine etki eden hususların ortaya konulması, somut bilgi ve belgeye dayandırılması, mümkün olan haneler bakımından ise başarısız olarak değerlendirilmesine etki eden hususların somut bilgi ve belge ile kanıtlanması gerekmektedir. Bunun da, adayların katıldığı sözlü sınav öncesinde, sınavda sorulacak soruların hazırlanması, her adaya sorulan soruların ve verilen cevapların kayda geçirilmesi ve adayların verdiği yanıtlara hangi komisyon üyesince, hangi notun takdir edildiğinin tutanakta ayrı ayrı gösterilmesi halinde mümkün olduğu açıktır.” ifadelerine yer verilmektedir.
12. Somut olayda, idarece, Bingöl adresine kayıtlı başvuranın, Bingöl Valiliği İl Milli Eğitim Müdürlüğünden 18/11/2021 tarihinde saat 9:30'da online olarak Malatya İli 5. Komisyona bağlanarak sözlü sınava katıldığı bildirilmiştir. Çevrim İçi Sınav Merkezi tarafından tutulan ve başvuran tarafından imzalandığı görülen tutanakta “18/11/2021 tarihinde yapılan Sözleşmeli Öğretmen Sözlü Sınavı'nda yüz yüze sınav ilinde bulunan Komisyon Başkanı tarafından, sistemde kayıtlı soru zarfı numaralarından birini seçmem istendi. 5 no'lu soru zarfı numarasını seçtim, soru kağıdımı vekil tayin ettiğim komisyon başkanı imzaladı.” hususları belirtildiğinden Sözleşmeli Öğretmen Sözlü Sınav Değerlendirme Formunda yer alan beş konu başlığını değerlendirecek şekilde önceden belirlenen soru havuzundan adayca seçilen soruların cevaplandırıldığı ve buna göre değerlendirme yapılarak puanlama yapıldığı, dolayısıyla bahsi geçen sözlü sınavda adaylara yöneltilen soruların idare tarafından değil de adayların inisiyatifleri doğrultusunda belirlendiği anlaşılmış, bu nedenle sözlü sınavda adaylara yöneltilen soruların belirlenmesinde hukuka ve hakkaniyete aykırılık tespit edilememiştir.
13. Öte yandan, başvuranın sözlü sınav esnasında, sorulara ilişkin verdiği yanıtların, Sözleşmeli Öğretmen İstihdamına İlişkin Yönetmeliğin 9 uncu maddesi kapsamında oluşturulduğu tespit edilen komisyon üyeleri tarafından değerlendirildiği ve bu komisyon üyelerince takdir edilen notların sözlü sınav değerlendirme formunda ayrı ayrı gösterildiği görülmüştür.
14. İdare tarafından Kurumumuza gönderilen komisyon değerlendirme formları incelendiğinde ise, komisyon üyeleri tarafından yapılan değerlendirmeler ve bu değerlendirmeler neticesinde verilen puanların birbirini destekler nitelikte olduğu, bu nedenle sözlü sınav değerlendirme tutanağındaki puanlamaya ilişkin takdir yetkisinin kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırı olarak kullanıldığı ve subjektif bir değerlendirme yapıldığına dair herhangi bir bilgi ve belgeye de rastlanılamadığından bahsi geçen sözlü sınavın usul ve esaslara uygun olarak yapıldığı kanaatine varılmıştır.
15. Diğer taraftan, Sözleşmeli Öğretmen İstihdamına İlişkin Yönetmeliğinin 12 nci maddesinde, sözlü sınavdan 60 puan ve üzeri not alanların başarılı sayılacağı belirtilmiş olup komisyon üyeleri tarafından verilen puanların toplanarak ortalamasının alınması suretiyle ulaşılan nihai puanın 55 olması nedeniyle başvuranın başarısız sayılması işleminde hukuka aykırılık olmadığı tespit edilmiştir.
16. Konuyla ilgili Ombudsmanın 2022/5056, 2022/4050 numaralı emsal kararları da dikkate alınarak Kurumumuzca yapılan değerlendirme neticesinde; başvuranın katılmış olduğu sözleşmeli öğretmenlik sözlü sınavının, 652 sayılı Özel Barınma Hizmeti Veren Kurumlar ve Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ve 03/08/216 tarihli ve 29790 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Sözleşmeli Öğretmen İstihdamına İlişkin Yönetmelik hükümleri çerçevesinde yapıldığı anlaşılmış, başvuruya konu idari işlemde hukuka ve hakkaniyete aykırılık tespit edilemediğinden başvuranın girmiş olduğu sözleşmeli öğretmen sözlü sınavının yeniden değerlendirilmesi, gerekirse tekrar yapılması talebinin reddi gerektiği sonuç ve kanaatine varılmıştır.
B. İyi Yönetim İlkeleri Yönünden Değerlendirme
17. İyi yönetim ilkelerine 28/03/2013 tarihli ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin “İyi yönetim ilkeleri” başlıklı 6 ncı maddesinde yer verilmiş olup; İdarenin Kurumumuz tarafından istenilen bilgi ve belgeleri süresi içinde gönderdiği, “kararın geciktirilmeksizin bildirilmesi” ilkesine ve “kararların gerekçeli olması” ilkesine uygun davrandığı, ancak İdarenin başvurana verdiği 12/01/2022 tarihli cevapta hangi sürede hangi mercilere başvurabileceğini göstermediği bu nedenle “karara karşı başvuru yollarının gösterilmesi” ilkesine uymadığı anlaşılmış olup, idareden bundan böyle bu ilkeye de uyması beklenmektedir.
18. Ayrıca, İdarenin sözlü sınav öncesinde, sınav soruları ile birlikte cevap anahtarının hazırlanması, sorulan bilgi sorularına adayların verdiği yanıtlara ve kişisel niteliklerine göre yapılan değerlendirmede hangi komisyon üyesince hangi notun takdir edildiğinin tutanakta ayrı ayrı ve ‘gerekçeleriyle' gösterilmesi, sözlü sınavın nesnelliği açısından aranan kriterlerdir. İdare tarafından gönderilen bilgi ve belgelerden sınav esnasında sorulacak soruların ve cevap anahtarının sınav öncesinde hazırlandığı, adaya sorulan soruların kayıt altına alındığı, komisyon üyelerince verilen puanların gerekçeleri ile tutanağa
geçirildiği, ancak adaya sorulan sorulara adayca verilen cevapların tutanak ile kayıt altına alınmadığı anlaşılmıştır.

VI. HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN AÇIKLAMA
19. 14/06/2012 tarihli ve 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun 21 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca, bu Kararın başvurana tebliğ tarihinden itibaren, ilgili idarenin işlemine karşı (varsa) dava açma süresinden kalan süre, kaldığı yerden işlemeye devam edecek olup Bingöl İdare Mahkemesine yargı yolu açıktır.

VII. KARAR
Açıklanan nedenlerle BAŞVURUNUN KISMEN REDDİ, KISMEN KABULÜNE,
Başvuranın atamasının yapılması talebinin REDDİNE,

Sözlü sınavların iyi yönetim ilkelerinden olan “nesnellik”, “tarafsızlık”, “şeffaflık”, “hesap verilebilirlik” ilkelerine uygun yapılmasını teminen idarenin bundan sonra düzenleyeceği sözlü sınavlar öncesinde bilgi soruları yanında cevap anahtarlarını hazırlaması, sesli ve görüntülü kayıt imkânlarından faydalanılması yönünde MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞINA TAVSİYEDE BULUNULMASINA,
6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun 20 nci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca; MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI tarafından bu karar üzerine tesis edilecek işlemin otuz gün içinde Kurumumuza bildirilmesinin zorunlu olduğuna,
Kararın BAŞVURANA ve MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞINA tebliğine,
Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisince karar verildi.

Şeref MALKOÇ
Kamu Başdenetçisi
Gazete Memur

FACEBOOK SAYFAMIZI TAKİP ETMEK İÇİN TIKLAYINIZ

TWİTTER'DAN TAKİP ETMEK İÇİN TIKLAYINIZ