3600 ek gösterge yeni mağduriyetler yaratmamalı

Hazırlanan teknik çalışmada ise, mevcut durumda 2200 ek gösterge alan unvan gruplarının 3000’e 3000 ek gösterge alan unvan gruplarının 3600’e, 3600 ve daha üst ek gösterge alanların da belli oranda yükseltileceği öngörülmektedir.

Yapılması öngörülen bu düzenleme tüm unvan gruplarına ek gösterge artışı yapılmak suretiyle kendi içinde adil gibi görülse de emekli aylığı ve ikramiye hesaplamasındaki aşağıdaki açıklamalara ve ekli resimdeki tablolara bakıldığında 3000 ek göstergenin emekli maaşına katkısı yaklaşık 155,00 TL iken, 3600 ek göstergenin ise yaklaşık 1.234,00 TL ile çok daha fazla olacaktır. 

Bu farklılığın nasıl olduğunu anlamamız için emekli aylığı ve ikramiyesinin nasıl hesaplandığına bakalım. 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanununa göre aylık hesabında öncelikle ilgili kişinin emekli aylığına esas matrahını bulmamız gerekir. Bu matraha giren kazançları ise genel olarak şu şekilde sıralayabiliriz. Aylık, Taban Aylık, Kıdem Aylığı, Ek Gösterge Aylığı, Özel Hizmet Aylığı, varsa Makam-Görev-Temsil tazminatları.

Aylık: 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 43. maddesinde yer alan tabloda gösterilen puanlar ile memur maaş katsayısının çarpılmasıyla bulunur. Örneğin 1. Derecenin 4. Kademesindeki bir memurun aylık gösterge puanı 1500 olup, aylık puanı emekli derece kademe üzerinden hesaplanmaktadır. 2022/Ocak dönemi aylık katsayı 0,235445 olarak ilan edilmiştir.
Taban Aylık: Maliye Bakanlığınca her yıl ocak ve temmuz aylarında açıklanan mali taban aylık katsayısının 1000 rakamıyla çarpılmasıyla bulunur. 2022/Ocak döneminde Taban Aylık Katsayısı: 3,685180 olarak ilan edilmiştir. 
Kıdem Aylığı: Kıdem aylığı en fazla 25 yıl ve 500 puan üzerinden hesaplanmaktadır. Her bir kıdem yılı için 20 puan olduğundan 25 yıla karşılık gelen kıdem puanı en fazla 500 puan olacaktır. Parasal karşılığı memur maaş katsayısı ile kıdem puanın çarpılmasıyla bulunur.
Ek Gösterge: Kişinin emekli aylığına esas ek göstergesinin memur maaş katsayısı ile çarpılmasıyla bulunur. Ek Gösterge kazanılış derece üzerinden hesaplanmaktadır. 
Özel Hizmet Aylığı: İlgili kişinin ek göstergesine bağlı olarak belirlenen yüzdelik dilim üzerinden hesaplanır. Hesaplama formülü ise şöyledir: 9500 X Memur Maaş Katsayısı X Özel Hizmet Aylığı Yüzdesi. Özel hizmet aylığı yüzde tablosu ekli resimde tablo-1’de gösterilmiştir. 

Yukarıdaki açıklamalar çerçevesinde bazı ek göstergelere göre yapılan aylık hesabı ekli resimde tablo-2’de gösterilmiştir.  

Tablolardan da görüleceği üzere maaşları etkileyen en önemli faktörlerden biri özel hizmet aylığı olarak karşımıza çıkmaktadır. Özel hizmet aylığı yüzdesi tablosundaki oranlara göre hesaplanan bu kalemdeki en bariz farklılık 3000 ile 3600 ek gösterge arasında göze çarpmaktadır. Diğer oranlar (Örneğin 3600 ila 4800 arası 20 puan) birbirine yakın ve anlamlı iken 3000 – 3600 ek gösterge arasındaki (%85 - %145, 60 puan) farklılık kabul edilebilir seviyeden uzak, yeni bir düzenlemeye muhtaç ve ek gösterge çalışmasının bu şekilde çıkarılması halinde yeni mağduriyetleri beraberinde getirecektir. 

Şöyle ki, mevcut durumda 3000 ek göstergeli öğretmen, hemşire, din görevlisi, polis ve diğer idareciler 30 yıllık hizmetleri karşılığında 5.625,00 TL civarı emekli aylığı ve 202.908,70 TL emekli İkramiyesi almakta iken, 3600 ek göstergeye yükseltilmeleriyle maaşları, 1.234,11 TL artışla 6.861,00 TL’ye, emekli ikramiyeleri ise 44.500,00 TL artışla 247.407,81 TL’ye çıkacaktır. 2200 ek gösterge alan örneğin şube müdürleri 3000’e yükseltildiğinde özel hizmet aylığı yüzdesi %85’de aynen kalacak, yalnızca ek gösterge aylığında 155,00 TL, emekli ikramiyelerinde ise 5.650,00 TL artış olacaktır. 

Üstelik halen 3000 ek göstergeli ilçe müdürleri ve diğer bazı şube müdürleri, 2200 ek göstergeli şube müdürü ve diğer müdürlerle aynı seviyede olduğu halde düzenleme bu şekilde çıkarsa idareciler arasında ayrım yapılmış olunacaktır. 

Diğer taraftan, 3600 ek göstergeye yükseltilmesi öngörülen bazı unvanların amiri konumunda bulunan müdürler 3000 ek göstergede bırakılırsa, sevk ve idarede bir takım sorunlar ortaya çıkacak, çalışma barışı olumsuz etkilenecektir. 

Makam-Görev-Temsil Tazminatları : Maaşları oldukça etkileyen bir diğer kalem ise makam-görev-temsil tazminatlarıdır. 657 sayılı Kanunun 26. maddesine göre hesaplanan ve kanuna ekli IV sayılı cetvelde unvanları yazılı görevlerde bulunanlara hizalarında gösterilen gösterge rakamlarının memur aylıklarına uygulanan katsayı ile çarpımı sonucu bulunan miktarda makam tazminatı ödenir. Görev Tazminatı, makam tazminatı göstergesi 7.000'in altında olan kadrolarda görev yapan personellere görev tazminatı katsayısı üzerinden ödenen tutardır. Temsil Tazminatı, Makam tazminatı göstergesi 7000'in üzerinde olan kadrolarda görev  yapan personellere, belirlenmiş olan temsil tazminatı gösterge rakamının aylık katsayı ile çarpılması sonucu bulunan tutar üzerinden yapılan ödemedir.

Makam-görev-temsil tazminatı dahil edildiğinde bazı unvanlara ilişkin emekli aylığı karşılaştırma tablosu ekli resimde tablo-3’de gösterilmiştir.

Tablo 3’e bakıldığında daire başkanı, kariyer uzmanları 2000+8000 makam/görev tazminatı alırken yönetici oldukları halde şube müdürleri ve diğer yöneticiler bu tazminatlardan yoksun bırakılmıştır. Bu da gerek görev aylıklarında ve gerekse emekli aylıklarında görev/sorumluluk/maaş dengesi açısından adaletsizlik yaratmaktadır. 

Örneğin 30 yıllık bir şube müdürü veya diğer müdürler 10 Bin TL civarı görev aylığı, 5.470,00 TL emekli maaşı alıyor iken, daire başkanları ve kariyer uzmanları yaklaşık 15-17 Bin TL civarı görev aylığı ve 9.400,00 TL emekli aylığı almaktadır. Bu farklılık 666 sayılı Kanun Hükmünde Kararname öncesinde 600 TL civarı iken, kararname sonrasında bu sayılan unvanlara 3600 ek gösterge ve 2000/8000 makam-görev tazminatı verilmesiyle ortaya çıkmıştır. Müdürler ise 2200 ek göstergede bırakılmış, makam-görev tazminatı ise verilmemiştir. 

Kamu hizmetlerinin yerine getirilmesinde önemli mihenk taşlarından olan yöneticiler (Şube müdürleri, diğer müdür ve şefler)  kamu kurum ve kuruluşlarının kurumsal hafızası olup, aynı zamanda değişim ve gelişime açık, mevzuata ve uygulamaya hakim olmaları nedeniyle vatandaş sorunlarının da çözüm merciidir. Konularında uzmanlaşırken, aynı zamanda maiyetindeki personelin yetiştirilmesinden, sevk ve idaresinden, iş ve işlemlerin takip ve denetiminden de sorumludur. Üstlendikleri bu misyona rağmen en fazla mağdur olan kitle bunlardır. 

Tüm bu açıklamalar ışığında, adil bir çalışma yapılacaksa, hazırlanacak taslağın yeni mağduriyetlere sebebiyet vermemesi gerektiği düşünülmektedir. Aşağıda belirtilen alternatif çözüm önerileri dikkate alınabilir.

BİRİNCİ YÖNTEM

1- Şube müdürü ve diğer müdür unvanlı tüm grupların 3600 ek göstergeye yükseltilmesi sağlanmalıdır. Bunun için 657 sayılı Kanun eki II sayılı cetveldeki ‘Kadroları Genel İdare Hizmetleri Sınıfının Birinci Derecesinde Bulunanların Ek Göstergeleri’ başlıklı bölümün 4 ve 5. maddelerinde sayılan ve halen 3000  ek gösterge alan müdür unvanlı kadroların bulunduğu satıra; şube müdürü, sosyal güvenlik il müdür yardımcısı, sosyal güvenlik merkez müdürü, sosyal güvenlik Merkez müdür yardımcısı ve diğer 2200 ek gösterge alan müdür unvanlı kadrolar eklenmelidir. Böylelikle, yapılacak çalışmayla birlikte tüm müdürler 3600’e yükselecektir. 

2- Şef kadrosunda bulunanlar, mali hizmet uzmanları, sosyal güvenlik denetmenleri, B düzeyi uzman, programcı ve araştırmacı kadroları da 3600 ek göstergeye yükseltilmelidir. 

3- Diğer unvan grupları ise  3000 ek gösterge yükseltilmelidir.

İKİNCİ YÖNTEM:

Tablo 1’deki özel hizmet aylığı yüzde miktarları yeniden düzenlenmeli ve ek göstergeler arası puanlar 20 puan gibi makul seviyede belirlenmelidir. Örneğin 3000 ile 3600 arasındaki farklılık 60 puandan 20 puana indirgenmelidir. Böylelikle ek göstergeler arası ücret dengesi sağlanmış olacaktır.

Ayrıca makam/görev tazminatı almayan şube müdürü ve müdür unvanlı tüm kadrolara 1000 makam tazminatı verilmek suretiyle hiyerarşik kademeler arasındaki görev ve emekli aylığı uçurumu makul seviyeye getirilmelidir.

Sonuç olarak, yapılacak ek gösterge çalışmasının, hiyerarşik kademeler arasındaki dengeye uygun olarak düzenlenmesi halinde kamu çalışanları arasındaki çalışma barışına katkıda bulunulacaktır. Aksi halde, unvanlar arasındaki maaş farkı daha da artacak, adil bir düzenleme beklentisi gündemdeki yerini korumaya devam edecektir.
Saygılarımla

Feyzullah AKTAŞ
SGK, Şube Müdürü

FACEBOOK SAYFAMIZI TAKİP ETMEK İÇİN TIKLAYINIZ

TWİTTER'DAN TAKİP ETMEK İÇİN TIKLAYINIZ