Vergi Uzmanı Açıkladı! Memurun Enflasyon Farkı Gelir Vergisine Mi Gidecek?

Haziran ayı TÜFE rakamının diğer bir önemi ise memurlara toplu sözleşme gereği yapılacak “enflasyon farkı ödemesi“nin hesabında kullanılacak altı aylık TÜFE rakamının netleşmesi ile ilgilidir. Aralık- Haziran Dönemi altı aylık enflasyon rakamı %42,35 olarak açıklandığı için memur için enflasyon farkı ödemesi söz konusu oldu. Buna göre Temmuz ayında memurlara yapılacak maaş artışı %41 civarında olmak durumunda.

Maaş Artarken Gelir Vergisi Tarifesi Artmazsa Ne olur?
Yüksek enflasyon ortamında yaşıyoruz. Memurların Ocakta aldığı zam daha Nisan ayından itibaren erimeye başlamış, bu ortamda enflasyon farkı dahil ikinci yarı artış oranında memurun maaşı %40’lar civarında artıyor. Peki, memurun brüt maaşındaki %40 civarında bir artış yapılırken, enflasyonist ortamda anlamını yitiren yılbaşındaki gelir vergisi tarife dilimleri artırılmaz ise ne olur? Sorunun cevabı çok basit, brüt ücret %40’lar civarında artarken, artan oranlı gelir vergileme rejimi nedeniyle memurun eline geçen net maaş bu oranın altında kalır. Başka bir deyişle, görünüşte %40’lar civarında maaş artışı alan memur gerçekte daha düşük bir artışla yetinmek zorunda kalır. Eline geçen net tutar düşer.

2022 Yılı Ücretliler İçin Gelir Vergisi Tarifesi
2022 yılı ücret gelirlerine uygulanacak gelir vergisi tarifesi aşağıdaki gibidir. Aşağıdaki tablodan görüldüğü üzere, yıl içinde elde edilen toplam brüt gelir (kümülatif matrah) arttıkça üst dilime geçilmekte ve daha yüksek vergi oranı üzerinden vergileme söz konusu olmaktadır.

Yıl içindeki vergiye tabi kümülatif matrah 32.000 TL’yi aştığı takdirde aşan kısım %20 üzerinden vergileniyor. Aynı şekilde 70.000 TL’yi aşarsa bu kez aşan kısım %27 gelir vergisine tabi olmaktadır. Bunun içindir ki gelir vergisi tarife dilimleri ücretli çalışanların vergilemesinde büyük önem arz eder. Daha çabuk veya daha geç artan oranlı vergilendirilmeleri sonucunu doğrurur.

Sorun Sadece Memurları Değil, Tüm Çalışanları İlgilendiriyor.
Artan enflasyon ve asgari ücrette yapılan artışa paralel bir şekilde özel sektördeki pek çok kesimde de maaş artışları gündeme gelecektir. Bu maaş artışları, reel değil, aslında çalışanı enflasyondan korumaya yönelik olacaktır. Bu amaçla yapılacak maaş artışlarının bir kısmının işverenin ve çalışanın üzerine artan oranlı vergi sistemi nedeniyle ilave vergi yükü olarak binmesi söz konusu olacaktır. Gelir vergisi tarife dilimlerinde, yaşanan yüksek enflasyon ortamını dikkate alan iyileştirici bir düzenleme yapılmaz ise enflasyon nedeni ile brüt ücrette yapılan artış oranı ile çalışanın eline geçen net ücret artışı oranı arasında fark oluşması kaçınılmazdır. Ya da işveren ve çalışan böyle bir sonuçla karşılaşmamak için elden ücret alma gibi kayıt dışı yollara sapabilecektir. Nereden bakarsanız bakın, gelir vergisi tarife dilimlerinin acilen ve ivedilikle düzenlenmesi şarttır.

Çalışanlar Gelir Vergisi Tarifesindeki Düşük Artış Nedeniyle Yıllardır Gizli Vergi Zammına Maruz Kaldılar.
Pek çok vergi kanununda artışlar yeniden değerleme oranında artırılırken, gelir vergisi tarife dilimlerinde %5’i aşmayan kesirler dikkate alınmamaktadır. Bunun sonucunda ise, gelir vergisi tarife dilimleri yeniden değerleme oranının gerisinde artırılmakta, bu ise ücret geliri elde edenlerin daha kısa sürede artan oranlı vergilemesine yol açmaktadır. Böylece, vergi tarifesi yoluyla çalışanlara gizli vergi zammı yıllardır uygulanmaktadır.

Örneğin 2000 yılından bu yana gelir vergisi dilimleri her yıl yeniden değerleme oranı kadar kuruşu kuruşuna artırılsa idi ilk dilim 2022 yılı için 32.000 TL değil 81.689 TL olacaktı. Bugün yıllık 80.000 TL ücret geliri elde eden bir kişi %27’lik gelir vergisi dilimine girerken, normal şartlarda %15’lik gelir diliminde olacak idi.

Torba Kanuna Varlık Barışını Sıkıştıranlar, Tarife Dilimini İyileştirmeyi Akıllarına Bile Getirmediler.
Mecliste Ek Gösterge artışına ilişkin düzenlemeleri de içeren Torba Yasa’ya gece yarısı “Varlık Barışı” düzenlemesi eklendi. Böylece, kaynağı belirsiz gelirler için gece yarısı mesaisi yapıldı. Buna karşılık, memur ve diğer tüm çalışanları ilgilendiren gelir vergisi tarife dilimine ilişkin düzenleme kimsenin aklına bile gelmede. Gelenler de bunu dile getirmediler.

Sonsöz…
Türkiye’de vergi ile oy davranışı arasında rasyonel ilişkinin kurulamamış olması, toplumun büyük kesiminin ihtiyaç ve taleplerinin mecliste karşılık bulmamasına yol açıyor. Demokrasimizin gelişmesinin önündeki en büyük engellerden birisi de bu olsa gerek. Vatandaşın verdiği oyun da verginin de hesabını sormaması, soramaması. Torba yasaya bir anda vekil maaş düzenlemesi giriyor, varlık barışı giriyor, ama bordro mahkumu milyonlarca vatandaş için çok önemli olan tarifi dilim artışı düzenlemesi girmiyor.

Dr. Ozan BİNGÖL

Vergi Uzmanı

FACEBOOK SAYFAMIZI TAKİP ETMEK İÇİN TIKLAYINIZ

TWİTTER'DAN TAKİP ETMEK İÇİN TIKLAYINIZ