İşte memur zammının etkileri: Seyyanen zam, yol tazminatı, tayin bedeli, sosyal denge tazminatı, aile ve doğum yardımı tutarları

TUİK'in açıkladı 3 Ocak 2024 enflasyon rakamları memur, sözleşmeli personel ve emekli maaş ve yan ödemelerine ne kadar zam geleceğini netleştirdi. Henüz, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından mali ve sosyal haklara ilişkin genelge yayımlanmasa da 6 aylık enflasyon rakamının açıklanması sonrası memurlara, sözleşmeli personele ve emeklilere verilecek zam oranı % 49,25 olarak netleşti. Bu çerçevede Yeni Şafak Yazarı Ahmet Ünlü, 24 soru ve cevapla konuyu yansımalarıyla birlikte açıkladı.

1- Ocak ayında memurlara verilecek zam ne kadar olacak?

6 aylık enflasyon rakamlarının açıklanması sonrasında 2024’ün ocak ayında alınacak zam oranı yüzde 49,25 oldu. Buna göre Devlet Memurları Kanunu’nun 154’üncü maddesi uyarınca aylık gösterge tablosunda yer alan rakamlar ile ek gösterge rakamlarının aylık tutarlara çevrilmesinde uygulanacak aylık katsayısı (0,76087), memuriyet taban aylığı göstergesine uygulanacak taban aylık katsayısı (11,90908), iş güçlüğü, iş riski, temininde güçlük ve mali sorumluluk zamlarının aylık tutarlara çevrilmesinde uygulanacak yan ödeme katsayısı ise (0,24129695) olarak belirlenecektir.

2- Memurlara her ay ödenen seyyanen tutar ne kadar olacak?

7456 sayılı Kanuni düzenleme ile seyyanen yapılan artış tutarı da 15.965*0,760870 = 12.147,28 TL olacaktır. Bu rakamdan sadece binde 7,59 oranında damga vergisi kesilecektir.

3- Emekli olacak memurlara ödenecek yol tazminatı ne kadar olacak?

375 sayılı KHK’nın 1/D maddesinde, yukarıdaki kapsama girenlere, 13.558 gösterge rakamının aylık katsayı rakamı ile çarpımı sonucunda bulunacak tutarın tazminat olarak ödenmesi öngörülmüştür. Ödenecek bu tutardan sadece damga vergisi kesintisi yapılmaktadır.

2024 yılı Ocak-Temmuz döneminde emekli olanlara ödenecek yolluk tutarı;

13.558 x 0,760870 = 10.315,87 TL – 78,297 TL (Damga Vergisi)

Net ödenecek miktar= 10.237,57 TL

4- Zamdan memur emeklileri de aynı oranda yararlanacak mı?

Memurlara yapılan zam oranları emeklilere de doğrudan yansımaktadır. Çünkü memur emeklilerinin maaşları için esas alınan maaş katsayısı ve taban aylık katsayısı doğrudan memur emeklilerinin maaşlarını etkilemektedir. Bu nedenle memurlar için yüzde 49,25 oranındaki zam memur emeklilerine de aynı şekilde yansıyacaktır. Ayrıca net asgari ücret kadar tutarının vergi matrahından indirilmesi sadece memurlara ilave maaş olarak yansıyacaktır. Yani asgari ücret artışı memur emeklilerine yansımayacaktır.

5- SSK, Bağ-Kur ve Tarım-Bağ-Kur emeklilerinin zammı ne kadar olacak?

SSK, Bağ-Kur ve Tarım Bağ-Kur tarım emeklileri de ocak ve temmuz olmak üzere senede iki kere ve bir önceki 6 aylık dönemde gerçekleşen, TÜİK tarafından açıklanan enflasyon oranına göre maaşlarını zamlı alıyor. TÜİK, 2023’ün ikinci 6 aylık enflasyon rakamını yüzde 37,55 olarak açıkladı. Buna göre emekliler de maaşlarını yüzde 37,55 oranında zamlı alacaklardır. Bunlar için de memur emeklilerinde olduğu gibi kanunla refah payı ödemesi yapılmayacaktır.

6- Emeklilere yönelik alt sınır aylık tutarı değişti mi?

Devlet Memurları Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’la en düşük emekli aylığı 7.500 TL’ye yükseltilmişti. Şu ana kadar bu tutarın arttırılacağına ilişkin yeni bir açıklama yapılmadı.

7- En düşük emekli aylığı 7.500 TL mi olacak, daha fazla alanlar da var mı?

Emekli aylıklarının belli bir tutarın altına düşmemesi için getirilen zorunlu alt sınır aylık tutarı bulunmaktadır. 5434 sayılı Kanun’a göre bağlanacak emekli aylığının alt sınırı 14. derece’nin 2. kademesi üzerinden 30 fiili hizmet yılı için hesaplanan emekli aylığıdır. 2024 yılının ikinci yarısındaki alt sınır aylık tutarı 13.861,71 TL olacak. 5510 sayılı Kanun’a tabi olanlar içinse alt sınır aylık tutarı farklı düzenlenmiştir.

Buna göre Kanunun 55’inci maddesinde bütün sigortalılar için düzenlenen alt sınır aylık memurlar için de geçerlidir. Ayrıca, emekli aylıkları 5510 sayılı Kanun’un ek 19’uncu maddesine göre 7.500 TL’den az olamamaktadır.

8- En düşük emekli aylığından dul ve yetimler nasıl yararlanacaklar?

7.500 TL olan bu tutar emeklinin dul ve yetimlerine yararlandıkları oranda yansıyacaktır. Yani 7.500 TL’nin altında emekli maaşı alan bir emeklinin Ocak ayında 7.500 TL olan emekli maaşının vefat halinde geride bir dul ve 1 yetimi kalmışsa;

7.500 x % 50= 3.750 TL dula, 7.500 x % 25= 1.875 TL de yetime ödenecektir.

9- Milletvekillerinin emekli maaşı Cumhurbaşkanının emekli maaşını katladı

7417 sayılı Kanun’la TBMM Başkanı ve Başbakan’la milletvekillerinin emekli maaşının Cumhurbaşkanı ödeneğine göre ödenmesi sona erdirildi. Böyle olunca da milletvekili emekli maaşlarının Cumhurbaşkanınınkinden daha fazla olması gibi garipliklerle karşılaşıldı.

Ocak ayından itibaren; Meclis Başkanının emekli maaşı 133.988* 0,760870 =101.947,45 TL’ye, Milletvekillerinin emekli maaşı ise 122.530*0,760870 =93.229,4 TL’ye yükselecektir.

Cumhurbaşkanının emekli maaşı ise 73.200 TL’dir.

10- Yüzde 49,25 oranındaki memur maaş zammı Cumhurbaşkanı ve vekil maaşlarını etkiler mi?

Cumhurbaşkanı’nın aldığı maaş ve emekli maaşı, maaş katsayısındaki artışlardan etkilenmemektedir.

Ancak son düzenleme sonrasında bakanların ve milletvekillerinin hem maaşları hem de emekli maaşları maaş katsayısına göre belirleneceği için memurlara yapılan zam oranında bunların hem görev maaşları hem de emekli maaşları artacaktır.

11- Yüzde 49,25 oranındaki memur maaş zammı milletvekili maaşını etkiler mi?

Milletvekilleri ve bakan maaşları Türkiye Büyük Millet Meclisi Üyelerinin Ödenek, Yolluk ve Emekliliklerine Dair Kanun hükümleri çerçevesinde belirlenmektedir.

En Yüksek Devlet Memuru ifadesi Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı için kullanılmaktadır. Dolayısıyla milletvekili ve bakanların maaşlarının kıstas alındığı maaş Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı’na ödenen maaştır.

703 sayılı KHK ile yapılan düzenlemeye göre ile Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı’na yapılacak ödemeler için, Başbakanlık Müsteşarı’na yapılan ödemelere ilişkin mülga hükümlere atıf yapılmıştır. Dolayısı ile en yüksek devlet memuru aylığı tutar olarak değişmemiş oldu. Bu nedenle maaş katsayısındaki artışlar bakan ve milletvekili maaşını da arttırmaktadır. Buna göre bakan ve milletvekillerine İdari İşler Başkanı’na yapılan aylık ödemelerin 1,5 katı tutarında ödeme yapılmaktadır.

12- Bakan maaşları milletvekili maaşlarından ne kadar fazladır?

3055 sayılı Cumhurbaşkanı Yardımcıları ve Bakanların Ödenek ve Yollukları İle Temsil Ödenekleri Hakkında Kanun’un birinci maddesinde Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlara, 5000 gösterge rakamının memur aylıklarına uygulanan katsayı ile çarpımı sonucu bulunan miktarda temsil ödeneği verileceği ifade edilmiştir. Buna göre, milletvekili maaşlarına ilave olarak 5.000 gösterge rakamının maaş katsayısı ile çarpımından oluşan tutarda bakan ödeneği ilave edildiğinde bakan maaşı ortaya çıkmaktadır. Yani bakanlara ödenen maaş milletvekillerine ödenen maaştan 3.804,35 TL daha fazladır.

13- 5510 sayılı Kanun’a tabi milletvekillerinin daha düşük ücret aldıkları doğru mudur?

15.10.2008 tarihinden sonra göreve başlayan bakan ve milletvekilleri 5510 sayılı Kanun’a tabi olacakları için 5434 sayılı Kanun’a tabi olan bakan ve milletvekillerinden daha az ücret alırlar. Bunun sebebi ise emekli kesintilerinin daha fazla olmasıdır. Ancak emekli olunca her ikisi de aynı emekli maaşını alacaklardır. Yani milletvekilleri emekli maaşında 5510 veya 5434 ayrımı yoktur.

14- En yüksek devlet memuru aylığı nedir, nasıl hesaplanır ve Ocak’ta ne kadar olacak?

Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı için En Yüksek Devlet Memuru ifadesi kullanılmaktadır. Buna ödenen gösterge ve ek gösterge tutarı olan 1500+8000 rakamı toplamının memur maaş katsayısı ile çarpımından oluşan tutara ise En Yüksek Devlet Memuru Aylığı ifadesi kullanılmaktadır.

Buna göre, 2024 yılı Ocak sonrası En Yüksek Devlet Memuru Aylığı = 9500 x 0,760870 = 7.228,26 TL’dir.

15- Kıdem tazminatı tavan tutarı ne kadar olacak?

Kıdem tazminatı tavan tutarı en yüksek devlet memuruna bir hizmet yılı için ödenen emeklilik ikramiyesi tutarı kadardır. Buna göre, 01.01.2024 tarihinden itibaren kıdem tazminatı tavan tutarı 35.058,57 TL oldu.

16- Tayin bedeli nedir, nasıl hesaplanır ve Ocak’ta ne kadar olacak?

Bazı kadrolarda bulunan personele, 2155 sayılı Bazı Kamu Personeline Tayın Bedeli Verilmesi Hakkında Kanun ve bu kanuna göre çıkarılan Bazı Kamu Personeline Tayın Bedeli Verilmesine Ait Yönetmelik hükümleri çerçevesinde verilen tutara denilmektedir. Bu tutar 2.100 gösterge rakamı ile maaş katsayısının çarpımından oluşmaktadır. Bu tutar ise 2.100* 0,760870 = 1.597,82 TL’dir.

17- Ocak ayından itibaren sözleşmeli personelin sözleşme tavanı ne kadar olacak?

Kamu kurumlarında birden fazla sözleşmeli personel statüsünde çalışan personel olduğu için bunların ücret tavanları da oldukça farklıdır. 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 3’üncü maddesinin (c) bendi uyarınca sözleşmeli olarak çalıştırılan personelin ücret tavanı 41.644,39 TL’dir.

Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esasların 3’üncü maddesinin ikinci fıkrasında yer alan ücret tavanı 37.125,04 TL’dir. Bilişim personeline yapılan ödemelerde bu tutarın katları olarak belirlenmekte ve bu tutarın beş katını olan 185.625,21 TL’yi geçememektedir.

18- Bedelli askerlik yapacakların ödeyeceği tutar ne kadar olacak?

Asker Alma Kanunu’nun bedelli askerlik başlıklı 9’uncu maddesine göre; bedelli askerlik tutarı 240.000 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutar kadardır.

Bu hüküm gereğince bedelli askerlik yapacak kamu personeli dahil birçok vatandaşın bedelli askerlik tutarı Ocak ayından itibaren 240.000 * 0,760870 = 182.608,8 TL olmuştur.

19- Mahalli İdare personeline ödenen sosyal denge tazminatı ne kadar arttı?

Belediyeler ve bağlı kuruluşları ile il özel idarelerinin kadro ve pozisyonlarında istihdam edilen kamu görevlilerine, 4688 sayılı Kanun’un 32’nci maddesinde yer alan usul ve esaslar çerçevesinde ödenebilecek sosyal denge tazminatı aylık tavan tutarı en yüksek devlet memuru aylığının (ek gösterge dahil) %120’sidir. Yani 9500 * 0,760870 *1,2 = 8.673,91 TL’dir.

Sosyal denge tazminatı vergiden istisna tutulmadığı için hem % 15 gelir vergisi hem de 0,00759 oranında damga vergisi kesintisi yapılacaktır.

20- Ocak ayından itibaren muhtar maaşları ne kadar olacak?

2108 sayılı Muhtar Ödenek ve Sosyal Güvenlik Yasası’nın 1’inci maddesine göre; köy muhtarları ile şehir ve kasaba mahalle muhtarlarına, 14.750 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak miktarda aylık ödenek verilmektedir. Bu ödenek damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmamaktadır. Bu ödeneğin net tutarının net asgari ücret tutarının altında kalması halinde aradaki fark, ödenek için öngörülen usul ve esaslar çerçevesinde herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmaksızın ayrıca ödenmektedir. Bu tutar 14.750*0, 0,760870 = 11.222,83 TL olup bu tutar asgari ücretin altında kaldığı için muhtar maaşları 17.002 TL’nin altında olamayacaktır.

21- Mal beyanına esas şube müdürü maaşı ne kadar oldu?

2024 yılı Ocak ayı itibarıyla 33.950,68 TL’dir. Seyyanen artıştan bu tutar etkilenmeyecektir.

22- Aile yardımı ödeneği ne kadar olacak?

Eş için, 2.273xmaaş katsayısından oluşmaktadır. 2024 yılı ocak ayı itibarıyla 2.273x0,760870 = 1.729,45 TL’dir. Her çocuk için 250xmaaş katsayısından oluşmaktadır. Ancak 0-6 yaş arasındaki çocuklar için 500*maaş katsayısından oluşmaktadır. 2024 yılı Ocak ayı itibarıyla 250x0,760870 = 190,21 TL’dir.

23- Doğum yardımı artacak mı?

Doğum Yardımı Ödeneği, 633 sayılı KHK’nın Ek 4’üncü maddesi hükmü gereğince ödenmekte olan doğum yardımı, Türk vatandaşlarına canlı doğan birinci çocuğu için 300 TL, ikinci çocuğu için 400 TL, üçüncü ve sonraki çocuklar için 600 TL doğum yardımı yapılmaktadır. 1/5/2015 tarihinden itibaren ödenmektedir ve bu tarihten itibaren artış yapılmamıştır. 2024 yılında da doğum yardımı tutarında artış olmayacaktır.